TIẾT PHỤ - LIỆT NỮ

            “Tiết phụ” , chỉ người con gái kiên quyết giữ trinh tiết không cải giá; “liệt nữ”, chỉ người con gái để tránh khỏi ô nhục mà tự sát tuẫn tiết. Từ sau thời Nam Tống, “Tiết phụ liệt nữ” luôn được xã hội ca tụng, “tiết phụ”, “trung thần” và “hiếu tử” cùng trở thành những mẫu mực để mọi người tôn phụng, mà ba tấm gương này chính là đối ứng với “quân vi thần cương, phụ vi tử cương, phu vi thê cương”. Đến thời Minh, cách nhìn tiết liệt trong xã hội lên tới đỉnh điểm, tới mức các nơi đua nhau lấy việc xây dựng cổng trào trinh tiết làm hãnh diện, việc này đã tăng cường sự khích lệ đối với nhà nước Trung Hoa. “Quy tắc Bộ Lễ” nhà Thanh quy định, “tiết phụ” là “từ trước 30 tuổi thủ tiết đến 50 tuổi, hoặc tuổi chưa đủ 50 mà đã mất, người đó đã thủ tiết được 10 năm, xét là người hiếu nghĩa kiêm toàn, bất hạnh rất đáng thương”, và “Trinh nữ chưa cưới” thủ trinh vì chồng; “Liệt nữ” bao gồm “gặp cướp thủ tiết đến chết”, “do không chịu bị cưỡng hiếp mà chết, do bị chọc ghẹo xấu hổ căm phẫn mà tự vẫn”, và “người tiết phụ bị thân thuộc bức giá đến chết, người con gái nuôi dưỡng từ nhỏ (để làm dâu) vẫn chưa thành hôn, chống lại sự chọc ghẹo của chồng mà chết”,v.v…

       Hàng năm trưởng tộc, trưởng chòm xóm các địa phương phải đề cử Tiết phụ liệt nữ với Quan phủ, mà Quan phủ các cấp  cũng phải có biểu chương tương ứng. Kinh đô, tỉnh phủ, châu huyện đều phải xây dựng “nhà thờ tiết hiếu” cổng chào lớn cao ngất, phụ nữ được tuyên dương sẽ được ghi tên trên cổng chào, sau khi chết đặt bài vị trong nhà thờ, cho người cúng lễ quanh năm. Quan phủ còn đặc biệt phát cho nhà đó 30 lạng “bạc cổng” để xây cổng chào. Tên của Tiết phụ liệt nữ còn được ghi vào chính sử và địa phương chí, nếu sự tích liệt nữ đặc biệt đột xuất, thậm chí còn được “ngự ban tấm lụa hoành phi thi chương” của Hoàng đế.

        Trong các thư tịch giáo dục phụ nữ thịnh hành đương thời như “Nữ học”, “Giáo nữ di quy”, “Nữ phạm tiệp lục”… cũng tuyên dương rùm beng quan niệm trinh tiết, những việc làm này đã đẩy sự cao thượng của Tiết phụ liệt nữ lên đến cực điểm, hàng ngàn hàng vạn phụ nữ hoặc do tự nguyện, hoặc do bị bức đến suốt đời ở góa, thậm chí tuẫn tiết vì chồng.
ST