HÀNH CUNG - Nguyên Chẩn

Chữ Hán: 行宮 元稹 寥落古行宮， 宮花寂寞紅。 白頭宮女在， 閑坐說玄宗

Âm Hán Việt: HÀNH CUNG Nguyên Chẩn Liêu lạc cố hành cung, Cung hoa tịch mịch hồng. Bạch đầu cung nữ tại, Nhàn tọa thuyết Huyền Tông.

Dịch nghĩa: HÀNH CUNG Chốn Hành cung xưa thật tiêu điều, chỉ có hoa trong cung vẫn lặng lẽ nở hồng. Các cung nữ tóc đều đã bạc, rảnh rỗi lại ngồi kể chuyện về vua Huyền Tông thời trước.

Tác giả: Nguyên Chẩn

Nguyên Chẩn (779-831), tự: Vi Chi là nhà thơ Trung Quốc thời Trung Đường.

Ông là người Lạc Dương, tỉnh Hà Nam (Trung Quốc). Cha mất sớm, nhà nghèo nhưng nhờ thông minh và chăm chỉ học tập, năm 9 tuổi đã biết viết văn, đến 15 tuổi, ông thi đỗ khoa Minh kinh, được bổ chức Hiệu thư lang. Sau đó, ông đỗ chế khoa, được giữ chức Hữu thập di.

Làm quan trong triều, ông thường đấu tranh với các thế lực đang làm lũng đoạn triều chính, trong đó có phe hoạn quan. Nhưng cuối cùng, việc làm này thất bại, ông bị giáng chức làm Sĩ tào tham quân ở Giang Lăng, rồi làm Tư mã ở Thông Châu.

Cuối thời Nguyên Hòa, đời Đường Hiến Tông, được vời về làm Thiện bộ viên – ngoại lang. Bạn thân ông là Bạch Cư Dị, đã cùng đề xướng thể loại “Tân Nhạc phủ”; hai người nổi tiếng về những bài thơ có phong cách bình bị; người đương thời gọi thơ hai ông là Nguyên Hòa thể, và thường đem ra phổ nhạc. Các phi tần trong cung xưng hô ông là Nguyên tài tử. Người đời gọi ghép hai ông là “Nguyên Bạch”.

Năm đầu niên hiệuTrường Khánh (821) nhờ Thôi Đàm Tuấn tiến cử ông được vua Đường Mục Tông (ở ngôi: 820-824) phong làm Từ bộ lang- trung, sau khi nắm giữ một vài chức vụ tại triều, lại bị làm Thứ sử ở Đồng Châu, rồi làm Thứ sử ở Việt Châu kiêm quan sát sứ ở Chiết Đông. Sau về làm Thượng thư tả-thừa, rồi thăng làm Vũ Xương tiết độ sứ.

Nguyên Chẩn là tác giả cuốn truyền kỳ Hội chân ký, là tâm bản của vở tuồng Tây sương ký (tả mối tình của Trương Quân Thụy và Thôi Oanh Oanh) sau này.

Năm 831, Nguyên Chẩn mất tại chức lúc 52 tuổi.

 

Dịch thơ:

Nguyễn Văn Chử dịch

HÀNH CUNG

Hành Cung chốn cũ tiêu điều,

Chỉ hoa kia vẫn nở đều thắm tươi

Còn cung nữ đã già rồi,

Lâu lâu lại kể chuyện thời Huyền Tông.

Bà Rịa - Vũng Tàu tháng 7/2014