UỐNG RƯỢU MỘT MÌNH DƯỚI TRĂNG - Lý Bạch

           Trước đây, đã có dịp giới thiệu sơ qua về Lý Bạch; nay xin giới thiệu tiếp về một chuyện khác của Lý Bạch.

          Năm 762 (Bảo Ứng nguyên niên), tháng 11 Lý Bạch mắc bệnh nặng tại Đang Đồ (theo Lý Dương Băng); mất ở núi Thanh sơn, ngoài thành huyện này (theo Phạm Truyền Chính), thọ 62 tuổi.

            Có những thuyết khác nói rằng Lý Bạch không phải mắc bệnh mà mất (Lý Hoa, Ngụy Hạo). Ngụy Hạo còn cho biết rõ rằng  ông bị chết trong đầm nước.

          Đến đời Ngũ Đại, Vương Bình soạn sách chính ngôn, mới viết rằng: "Lý Bạch mặc áo gấm trong cung, chơi trong sông Thái Thạch (ở huyện Đang Đồ), ngạo nghễ tự đắc, xem như không có ai bên cạnh; nhân say, nhảy vào nước, bắt bóng trăng rồi chết". Về sau, Hồng Dong Trai phụ họa thuyết đó, nói thêm: "...Vì thế nơi ấy có Tróc nguyệt đài (đài Bắt Trăng)"...

          Dưới đây, giới thiệu và dịch một bài thơ nổi tiếng của Lý Bạch, có liên quan đến chuyện này:

Chữ Hán: 月下獨酌 花間一壺酒，  獨酌無相親。  舉杯邀明月，  對影成三人。  月既不解飲，  影徒隨我身。  暫伴月將影，  行樂須及春。  我歌月徘徊，  我舞影淩亂。  醒時同交歡，  醉後各分散。  永結無情遊，  相期邈雲漢。

Âm Hán Việt: Nguyệt hạ độc chước Hoa gian nhất hồ tửu, Độc chước vô tương thân. Cử bôi yêu minh nguyệt, Đối ảnh thành tam nhân. Nguyệt ký bất giải ẩm, Ảnh đồ tùy ngã thân. Tạm bạn nguyệt tương ảnh Hành lạc tu cập xuân. Ngã ca nguyệt bồi hồi, Ngã vũ ảnh lăng loạn. Tỉnh thời đồng giao hoan, Tuý hậu các phân tán. Vĩnh kết vô tình du, Tương kỳ mạc Vân Hán.

Dịch nghĩa: UỐNG RƯỢU MỘT MÌNH DƯỚI TRĂNG Trong khóm hoa với một bình rượu, Ta rót uống một mình, không bạn uống cùng. Nâng chén mời trăng sáng, Với bóng ta nữa thành ba người. Trăng không hiểu thú  uống rượu, Bóng chỉ quấn theo ta. Tạm bạn cùng trăng đem lại bóng thành ba, Ta vui thú cho kịp ngày xuân. Ta hát thì trăng bồi hồi, Ta múa thì  bóng rối loạn. Lúc tỉnh cùng nhau vui, Say rồi mỗi người một ngả. Mãi kết mối giao du vô tình này, Hẹn gặp lại nhau tít nơi Vân Hán cao xa.

Ghi chú: 

Vân Hán: tức sông Thiên Hà, chỉ nơi cao xa trên trời.

Dịch thơ:

UỐNG RƯỢU MỘT MÌNH DƯỚI TRĂNG

(Thơ Lý Bạch – Nguyễn văn Chử dịch)

Một bầu rượu sẵn trong hoa,

Mình ta ngồi chuốc mình ta một mình.

Rượu nâng mời ánh trăng thanh,

Còn đây bóng nữa, kết thành bộ ba.

Trăng kia, rượu chẳng mặn mà,

Bóng này chỉ quấn bên ta chẳng rời.

Thôi đành tạm kết bạn chơi,

Cho vui kịp với đất trời xuân sang.

Ta ca trăng cứ mơ màng,

Múa lên bóng lại quềnh quàng như điên.

Tỉnh cùng vui vẻ triền miên,

Say rồi trăng, bóng bỗng liền chia tay.

Vô tình kết mối bạn này,

Trên cao Vân Hán, hẹn ngày gặp nhau.

Tp HCM  02/9/2013