TUYẾT TRÊN SÔNG - Liễu Tông Nguyên

Chữ Hán: 江雪 柳宗元 千山鸟飞绝， 万径人踪灭。 孤舟蓑笠翁， 独钓寒江雪。

Âm Hán Việt: GIANG TUYẾT Liễu Tông Nguyên Thiên sơn điểu phi tuyệt, Vạn kính nhân tung diệt. Cô chu thoa lạp ông, Độc điếu hàn giang tuyết.

Dịch nghĩa:  TUYẾT TRÊN SÔNG Trên ngàn ngọn núi, chim đã bay đi hết, trên mọi con đường nhỏ, đã mất hết dấu chân người. Trên con thuyền lẻ loi, ông già mạc áo tơi, đội nón lá, một mình ngồi câu trên sông tuyết lạnh.

Tác giả: Liễu Tông Nguyên 

Liễu Tông Nguyên (773-819), tự Tử Hậu, người Hà Đông, nay thuộc huyện Vĩnh Tế, tỉnh Sơn Tây (Trung Quốc). Là nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thời trung Đường,  Ông đỗ tiến sĩ và khoa Bác học hoằng từ đời Đường Đức Tông, làm quan đến chức Giám sát ngự sử.

Thời Đường Thuận Tông, tập đoàn Vương Thúc Văn chấp chính, ra sức cải cách về các mặt chính trị, kinh tế, quân sự; như bãi bỏ chế độ cung thị, bỏ chế độ tiến cống, thả cho nữ nhạc trong cung đình về nhà, trừng trị bọn tham quan ô lại và mưu lấy lại binh quyền từ tay các hoạn quan. Thế nhưng tập đoàn này, mà Liễu Tông Nguyên là một trong những nhân vật chủ yếu, chỉ chấp chính được hơn một trăm bốn mươi ngày, thì bị các thế lực "sắp bị tước mất quyền lợi" chống lại mãnh liệt, nên công cuộc cải cách sớm thất bại thảm hại và bị bức hại tàn khốc... Ngay sau đó, Liễu Tông Nguyên bị giáng chức làm Tư mã Vĩnh Châu (nay là Linh Lăng, Hồ Nam).

Năm 815, thời Đường Hiến Tông thứ mười, ông được bổ nhiệm làm Thứ sử Liễu Châu (nay thuộc tỉnh Quảng Tây), nổi tiếng về tài cai trị; người đương thời gọi là Liễu châu; bốn năm sau (819), ông mất tại đó. Khi ấy, ông chỉ mới 47 tuổi.

          Tác phẩm của Liễu Tông Nguyên hiện còn Liễu Hà Đông tập (Tập thơ văn của họ Liễu ở Hà Đông), 45 quyển, trong đó có 2 quyển Cổ kim thi (Thơ cổ kim) gồm khoảng 140 bài.

Dịch thơ:

Nguyễn Văn Chử dịch

TUYẾT TRÊN SÔNG

Ngàn non sạch bóng chim trời,

Muôn đường mất dấu chân người lại qua.

Trên thuyền sông tuyết chiều tà,

Áo tơi, nón lá, ông già ngồi câu.

Tháng7/2014